Chuyện học bằng lái xe: Tăng thực hành lái đường trường lên 810 km, chi phí độn cao vẫn phải “cắn răng” đi học

Dù các cơ quan quản lý khẳng định việc điều chỉnh quãng đường thực hành lên 810 km không ảnh hưởng đến học phí đào tạo cáp bằng lái xe. Nhưng trên thực tế, các học viên đều đang phải chi thêm một khoản tiền không nhỏ.

Chi phí học lái xe đang tăng cao

Sau khi Thông tư 04/2022/TT-BGTVT có hiệu lực từ 15/6, đa số các cơ sở đào tạo lái xe đã đều có động thái điều chỉnh học phí.

Lý do được các trung tâm đưa ra là phát sinh chi phí phần mềm mô phỏng, tăng giờ học thực hành trên đường trường, tổ chức tập huấn nghiệp vụ và đặc biệt là phải đầu tư cho thiết bị giám sát người lái và quãng đường (DAT).

Theo khảo sát của PV VietNamNet tại một số cơ sở đào tạo lái xe ở Hà Nội, mức giá niêm yết đang rất khác nhau, dao động từ khoảng 11-14 triệu đồng cho một khoá học trọn gói hạng B2. Với hạng B1, học phí thấp hơn nhưng không đáng kể.

Nhiều đơn vị tư nhân còn không niêm yết rõ mức học phí mà để giáo viên tự đi tìm và chăm sóc “khách hàng”, thậm chí chính các thầy là người báo giá, thu tiền.

Trên các diễn đàn và mạng xã hội, không ít giáo viên còn chủ động chạy quảng cáo để tiếp cận những người có nhu cầu. Mức giá mà họ đưa ra thường khá linh hoạt và luôn ở mức khá thấp so với mặt bằng chung, dao động chỉ từ 10-12 triệu.

Tuy nhiên theo một số học viên vừa trải qua kỳ sát hạch, chi phí thực tế sẽ cao hơn nhiều, nhất là khi phải chạy 810 km đường trường dưới sự giám sát của thiết bị DAT.

Chia sẻ về thời gian học lái xe vừa qua, anh Trần Trung Hiếu (quận Hà Đông, Hà Nội) kể, anh đã đăng ký học lái xe từ hồi đầu năm tại một trung tâm có tiếng gần nhà, đồng thời đóng trọn gói là 12,5 triệu đồng.

Tuy vậy, quá trình học của anh lại “vắt” qua thời điểm Thông tư 04/2022 có hiệu lực, đồng nghĩa với việc phải thực hành đủ 810 km đường trường. Nhóm của anh được thầy “gợi ý” nộp thêm mỗi người 3 triệu để bù đắp chi phí xăng xe nếu muốn đủ điều kiện thi.

“Chúng tôi phản ứng vì cho rằng đã đóng ‘một cục’ rồi, sao bây giờ lại phải nộp thêm thì thầy giáo và phía trung tâm đưa Thông tư mới ra và thuyết phục rằng đây là trường hợp bất khả kháng. Sau đó, tôi và các anh em trong nhóm cũng đồng ý vì thực ra được lái nhiều cũng tốt cho mình mà thôi”, anh Hiếu nói.

Anh Nguyễn Tuấn Anh – một giáo viên dạy lái xe lâu năm tại Hà Nội cho biết, nếu như trước đây (thời điểm trước 15/6), học viên chỉ cần chi khoảng trên dưới 15 triệu là có GPLX hạng B2 thì nay, số tiền này đã tăng đáng kể.

Theo cách tính của vị giáo viên này, học phí đầu vào mà các thầy nộp lại cho các trung tâm phục vụ cho quản lý và tổ chức thi dao động từ khoảng 3-4 triệu tuỳ nơi; phí học sa hình mất khoảng 250 nghìn/giờ và với xe chip là 400 nghìn/giờ, tổng cộng sẽ tốn khoảng 6-8 triệu để học thuần thục; cộng với việc đi đủ 810 km đường trường mất thêm khoảng 6-8 triệu mỗi người nữa,…

“Trước đây mất tiền nhiều hay ít tiền còn phụ thuộc vào khả năng của từng học viên. Nhưng bây giờ muốn có được GPLX hạng B2 thì học viên ngoài đi tốt trong sa hình còn buộc phải hoàn thành đủ quãng đường là 810 km đường trường, số tiền bỏ ra thêm là không nhỏ. Tôi nghĩ tổng ‘thiệt hại’ không dưới 20 triệu cho mỗi người”, giáo viên này nhận định.

Khó chấp nhận việc tăng học phí vô tội vạ

Qua tìm hiểu, mức thu học phí đào tạo lái xe ô tô hiện nay đều do các cơ sở đào tạo tự xây dựng mức thu cụ thể đối với từng hạng giấy phép, dựa trên quy định tại Thông tư liên tịch số 72/2011/TTLT-BTC-BGTVT của Bộ Tài Chính và Bộ GTVT. Chính điều này khiến tình trạng mỗi đơn vị đào tạo lại có một mức học phí khác nhau.

Theo đại diện Sở GTVT Hà Nội, tuy các đơn vị đào tạo, sát hạch lái xe trên địa bàn thành phố được phép tự xây dựng và điều chỉnh mức thu học phí, nhưng vẫn phải báo cáo lại cho Sở để theo dõi, kiểm tra.

Vị này cho biết, vào giữa năm 2022 vừa qua, vin vào cớ phải đầu tư thêm thiết bị DAT để lắp đặt cho các xe tập lái và quy định tăng thời gian chạy đường trường lên 810 km khiến chi phí tăng cao, nhiều cơ sở đào tạo đã báo cáo lên Sở về việc tăng học phí.

“Ngay thời điểm đó, Sở đã có văn bản yêu cầu các cơ sở đào tạo lái ô tô trên địa bàn thành phố tập trung nguồn lực để bổ sung cơ sở vật chất, hoàn thiện các hạng mục lắp đặt, trang thiết bị phục vụ đào tạo lái xe đáp ứng lộ trình đã được Bộ GTVT quy định.

Đồng thời, Sở GTVT Hà Nội nghiêm cấm cơ sở đào tạo tuỳ tiện tăng giá mà không có lý do chính đáng”, đại diện Sở GTVT Hà Nội chia sẻ với VietNamNet.

Liên quan đến việc nhiều đơn vị điều chỉnh học phí lái xe theo hướng tăng trong thời gian vừa qua, ông Lương Duyên Thống – Trưởng phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái (Cục Đường bộ Việt Nam) cho rằng, việc các cơ sở lấy cớ phải thực hành đường trường nhiều hơn để tăng học phí là không chính đáng. 

“Trước đây vẫn quy định mỗi học viên phải thực hành tổng cộng 1.100 km gồm cả ở sân tập và đường trường. Hiện nay, quy định tại Thông tư 04 chỉ tăng thời gian đường trường từ 36 lên 40 giờ với 810 km nhưng lại giảm thời gian học trong sa hình, tổng quãng đường thực hành vẫn giữ nguyên. Như vậy không thể lấy đây là cớ để tăng học phí được”, ông Thống nói với VietNamNet.

Học lái xe phải chạy đủ 810 km đường trường có đảm bảo an toàn?

Hiện nay, tình trạng các xe tập lái lưu thông một cách “bình đẳng” với các phương tiện khác trên đường diễn ra khá phổ biến, hệ lụy là ở một số tuyến đường nhan nhản xe tập lái với đủ các kiểu đi khác nhau: chiếc đi chậm như rùa bò, chiếc lại vượt ẩu, tạt đầu xe khác; tốc độ thấp lại “lừ đừ” ở làn bên trái, chiếc lao vun vút lại bám sát vào làn khẩn cấp bên phải đường,…

Theo khảo sát tại Hà Nội, trên các tuyến đường như Đại lộ Thăng Long – Hòa Lạc – Hòa Bình, QL21 (Sơn Tây – Xuân Mai), QL 18, Bắc Thăng Long – Nội Bài hay QL5B, số lượng xe đeo biển “tập lái” chiếm số lượng khá đông đảo. Thậm chí có người còn nói đùa “Ở đường này, xe tập lái nhiều hơn xe bình thường”.

Thông tư 04/2022/TT-BGTVT quy định, từ ngày 15/6, người học muốn được cấp Giấy phép lái xe (GPLX) hạng B2 phải hoàn thành tối thiểu 810 km đường trường; “giờ bay” tăng từ 36 lên 40 giờ.

Số lượng này tuy tăng không quá nhiều so với trước đây nhưng lại được quản lý chặt chẽ bởi với thiết bị giám sát người lái và quãng đường (DAT), do đó cả người dạy và người học lái xe đều có áp lực phải “học thật – thi thật” để đảm bảo điều kiện thi.

Trao đổi với VietNamNet, ông Nghiêm Xuân Đỉnh – phụ trách đào tạo tại Trung tâm Đào tạo và sát hạch lái xe LOD (Hà Nội) cho rằng, việc quy định học viên phải thực hành trên đường trường nhiều hơn (810 km với bằng B2, B1 số tự động và 710 km với hạng B1 số tự động) là cần thiết, giúp tăng trải nghiệm của học viên, tránh kiểu “dạy gian, học dối” bởi quãng đường đi được sẽ bị giám sát chặt bằng DAT.

Tuy vậy, điều này cũng làm mật độ tham gia giao thông của những xe tập lái dày lên đáng kể, đặc biệt là ở những tuyến đường gần các cơ sở đào tạo lái xe, đường cao tốc hoặc đường quốc lộ liên tỉnh,… Theo ước tính của ông Đỉnh, lượng xe ra đường có thể gấp 2-3 lần trước đây.

“Về nguyên tắc thì những xe cho học viên tập lái chỉ được đi trên những tuyến đường ghi trên giấy phép do sở GTVT cấp. Nhưng khi bị “áp chỉ tiêu” phải chạy đủ tối thiểu 810 km đường trường và giám sát bằng DAT, nhiều người dạy muốn tiết kiệm thời gian đã tự ý cho học viên của mình điều khiển xe không phải trên những cung đường được cấp phép bất chấp rủi ro”, ông Đỉnh chia sẻ.

Các chuyên gia về đào tạo lái xe cũng cho rằng, dù ở những xe tập lái đều bắt buộc có phanh phụ và thầy giáo ngồi ở vị trí ghế trước. Thế nhưng không chắc là tất cả các tình huống khẩn cấp đều có thể can thiệp một cách kịp thời, nhất là khi giáo viên liên tục phải “căng mắt” đi đến vài trăm km mỗi ngày. Do vậy, việc mất an toàn là điều khó tránh khỏi.

Trên thực tế, không ít tai nạn đã được ghi nhận được bởi nguyên nhân đến từ những chiếc xe tập lái, vốn được điều khiển bởi những người chưa có GPLX phù hợp. Thế nên, xe ô tô tập lái đã và đang trở thành nguồn gây nguy hiểm cao cho những người cùng lưu thông trên đường, thậm chí còn ít nhiều bị “kỳ thị”.

Dưới góc nhìn của một người dân, chị Võ Thị Ngọc Anh (38 tuổi, hiện đang là giảng viên một trường đại học tại Hà Nội) cho rằng, một người đang tập lái xe còn hạn chế về khả năng quan sát và xử lý tình huống mà cho chạy ngoài đường cùng với các phương tiện khác đến hơn 800 km thì không khác gì làm hại người đi đường.

Chị Ngọc Anh thẳng thắn nêu ý kiến: “Hãy hình dung chúng ta đang có hàng nghìn học viên lái xe ra đường mỗi ngày, nếu ai cũng lái đủ 800 km thì tần suất xe tập lái trên đường dày đặc đến mức nào và nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông là rất cao. Còn với người đã biết lái xe (dù chưa có bằng) mà vẫn bắt chạy đủ 810 km mới đủ điều kiện để thi cấp giấy phép là lãng phí thời gian và hoang phí tài nguyên xăng dầu của quốc gia”.

Theo nữ giảng viên đại học này, học lái xe cũng giống như đi học phổ thông, có người học giỏi – người học dốt, người nhanh trí – người chậm hiểu. Do vậy không nên áp dụng một mức sàn kiểu cào bằng đếm km như hiện nay mà nên có cơ chế kiểm tra, kiểm soát theo năng lực ngay từ khi học thực hành, giống như kiểm tra định kỳ của học sinh.

Theo Vietnamnet