Năm 2022, ngành ô tô Việt Nam có nhiều biến động. Cùng điểm lại những sự kiện và dấu mốc nổi bật của lĩnh vực này trong năm vừa qua.
Dù nền kinh tế bị chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid–19 nhưng trong bối cảnh ảm đạm ấy, thị trường ô tô Việt Nam trong năm 2022 vẫn có những điểm sáng tạo ra những chuyển biến tích cực.
1. Triển lãm ô tô Việt Nam trở lại
Sau 2 năm tạm hoãn vì đại dịch Covid-19, triển lãm ô tô Việt Nam 2022 (Vietnam Motor Show 2022 đã chính thức được tổ chức trở lại vào cuối tháng 10 vừa qua với sự góp mặt của 14 thương hiệu ô tô và rất nhiều hãng phụ trợ liên quan đến ô tô. Đây cũng là sự kiện lớn nhất của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam trong năm được rất nhiều người chờ đợi.
Năm nay, các hãng đã đem tới triển lãm hàng loạt mẫu xe mới, chủ yếu là xe điện và xe hybrid, nhấn mạnh vào xu hướng điện khí hóa đang diễn ra mạnh mẽ và là xu hướng phát triển của tương lai. Chính điều này đã giúp sự kiện triển lãm thu hút được hàng trăm ngàn lượt khách tham quan.
2. Xu hướng xe xanh
Từ ngày 26 – 30/10/2022, Triển lãm ô tô Việt Nam 2022 (Vietnam Motor Show 2022) được tổ chức trở lại sau 2 năm buộc phải hoãn do đại dịch Covid-19.
Lần mở cửa trở lại đã đón nhận gần 237.000 lượt khách tham quan. Triển lãm ô tô Việt Nam 2022 ghi dấu sự bằng sự ra mắt của hàng loạt các mẫu xe xanh. Theo đó có đến 6/13 thương hiệu tham gia triển lãm trưng bày các mẫu xe điện, hybrid với những thiết kế và công nghệ ấn tượng.
Trong năm 2022, nhiều mẫu xe xanh gồm xe thuần điện và hybrid lần đầu ra mắt tại thị trường Việt Nam. Nhóm hybrid lần đầu trình làng gồm có những cái tên Nissan Kicks, Suzuki Hybrid Ertiga, Kia Sorento Hybrid, Lexux ES 300h…
Nhóm thuần điện là những cái tên hoàn toàn mới như Hyundai Ioniq 5, Audi e-Tron GT, MG Marvel R và MG4, thậm chí một số mẫu xe ý tưởng lần đầu xuất hiện như Lexus LF-Z, mẫu xe đại diện cho chương mới của thương hiệu hạng sang Nhật Bản.
Về dung lượng thị trường, hãng VinFast tuyên bố chấm dứt sản xuất xe xăng và chỉ tập trung vào xe điện là một dấu ấn đặc biệt của năm.
Theo số liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam, đến quý III/2022, cả nước có khoảng 3.000 ô tô điện đang hoạt động, tăng gấp hơn 20 lần so với lượng xe điện của năm 2019, phần lớn là xe do VinFast sản xuất. Trên cả nước cũng có gần 1,8 triệu xe máy điện đang hoạt động tính đến cuối năm 2022.
3. Nhiều chính sách mang tính bản lề
Ngày 1/1/2022, Việt Nam là nước thứ hai trong ASEAN sau Singapore áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 5 cho xe ô tô sản xuất, nhập khẩu tại Việt Nam.
Đây là bước đi theo lộ trình đã có từ hơn 10 năm trước, theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg. Việc thực thi chính sách theo một lộ trình giúp các doanh nghiệp ô tô có sự chuẩn bị nên đã được thực hiện một cách nghiêm túc, suôn sẻ.
Ngày 1/3/2022 là một ngày quan trọng với lĩnh vực sản xuất xe ô tô điện tại Việt Nam, khi Quốc hội chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trong đó có nội dung giảm thuế cho ô tô điện.
Theo đó, từ ngày 1/3/2022 – 28/2/2027, ô tô điện chạy bằng pin loại chở người từ 9 chỗ trở xuống chịu mức thuế suất 3%. Trước đó thuế suất này là 15%. Như vậy trong 5 năm tới xe điện được giảm thuế TTĐB tới 12%.
Xu hướng phát triển xe điện đã và đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu nhưng tại Việt Nam, điều này mới chỉ bắt đầu. Số lượng xe điện chạy pin thực tế mới chỉ đếm trên đầu ngón tay, do đó người tiêu dùng cũng không có nhiều cơ hội để lựa chọn.
Chính vì vậy, để đẩy nhanh tiến độ phát triển xe điện tại Việt Nam, ngay từ đầu năm 2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 10/2022/NĐ-CP quy định về lệ phí trước bạ, trong đó miễn lệ phí trước bạ lần đầu áp dụng đối với xe ô tô điện chạy pin có hiệu lực từ 1/3/2022.
Cụ thể, chính sách ưu đãi phí trước bạ cho các xe điện chạy pin sẽ kéo dài trong 5 năm, được chia thành 2 giai đoạn. Trong 3 năm đầu kể từ ngày Nghị định này có hiệu lực thi hành, lệ phí trước bạ lần đầu là 0%.
Trong 2 năm tiếp theo, lệ phí trước bạ lần đầu bằng 50% mức thu đối với ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi. Từ lần thứ 2, lệ phí trước bạ áp dụng mức thu 2% trên toàn quốc.
Chính sách ưu đãi này của Chính phủ có thể nói là tương đương so với mức trợ giá cho người dùng mua xe ô tô điện của nhiều quốc gia trên thế giới đang áp dụng, tạo tiền đề tích cực cho sự khởi đầu của thị trường xe điện tại Việt Nam.
Minh chứng là trong năm 2022, đã có 6 nhà sản xuất và phân phối ô tô tại Việt Nam gồm Hyundai, KIA, Audi, Porsche, Mercedes-Benz và VinFast đã và đang có kế hoạch bán xe điện. Hiện tại, theo ghi nhận của VietNamNet, thị trường Việt Nam đã đón nhận 5 mẫu xe điện trải đều từ phân khúc phổ thông cho tới cao cấp.
4. Giá xe tăng cao vì khan hàng
Năm 2022, tuy đại dịch Covid-19 đã dần được kiểm soát nhưng hậu quả của nó đã tác động rất lớn đến ngành công nghiệp ô tô khi làm đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, khiến sản lượng ô tô của nhiều nhà sản xuất bị sụt giảm do không đủ linh kiện và chip bán dẫn để hoàn thiện thành phẩm.
Điều này đã làm cho các nhà sản xuất và nhập khẩu ô tô tại Việt Nam rơi vào thế “cung không đủ cầu” khi không có xe để bán, còn người tiêu dùng thì có tiền chưa chắc đã mua được xe, mà có mua được cũng phải đợi nhiều tháng, thậm chí cả năm mới nhận được xe.
Chưa kể, lợi dụng tình trạng khan hàng, nhiều đại lý phân phối còn đẩy giá nhiều mẫu xe được khách hàng ưa thích chênh từ vài chục cho đến cả trăm triệu đồng để kiếm lời. Tuy nhiên, tình trạng này chỉ diễn ra trong nửa đầu năm nay và đến thời điểm hiện tại, mọi thứ đã trở lại bình thường khi nguồn cung đã dồi dào hơn.
Tháng 6/2022 là thời điểm tình trạng khan hiếm linh kiện chất bán dẫn tác động rõ rệt đến nhiều mẫu xe bán chạy tại Việt Nam.
Tình trạng xe xếp hàng la liệt trong kho của các nhà máy lớn, chỉ để chờ một vài linh kiện trọng yếu được cắm nốt để giao về đại lý.
Nhiều mẫu xe như Hyundai SantaFe, Toyota Cross… khách hàng phải đợi từ 1 – 2 tháng mới được giao hàng, do tình trạng thiếu linh kiện khởi phát từ chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn. Đến hết quý III năm nay, tình trạng khan hiếm linh kiện dần dần được tháo gỡ.
Năm 2022, người tiêu dùng cũng bị tác động bởi tình trạng tăng giá bán của hàng loạt mẫu xe, từ phổ thông đến cao cấp.
Đỉnh điểm là từ ngày 1/9/2022 hai nhà sản xuất lớn là Thaco và Toyota thông báo tăng giá loạt xe, từ 5 – 40 triệu đồng/chiếc. Tháng 11 đến lượt Hyundai thông báo tăng giá các mẫu xe bán chạy hàng đầu như Creta và SantaFe…
Theo các chuyên gia tài chính, nguyên nhân cơ bản được cho là chênh lệch tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ (có thời điểm USD tăng giá 15% so với VND), tác động chi phí đến đầu vào của các nhà sản xuất ô tô phải nhập linh kiện phụ tùng bằng ngoại tệ, dẫn đến giá thành sản phẩm bị đội lên.
5. Xe điện VinFast vươn ra thế giới
Sau khi công bố ngừng sản xuất xe xăng để chuyển sang sản xuất hoàn toàn các dòng xe điện, VinFast còn bày tỏ tham vọng đưa tên tuổi thương hiệu xe Việt ra toàn thế giới và điều đó đã được chứng minh bằng lễ xuất khẩu lô 999 xe ô tô điện VinFast VF8 tới thị trường Mỹ được diễn ra tại Cảng MCP Port – Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải, Hải Phòng vào cuối tháng 11 vừa qua.
Sự kiện này không chỉ là cột mốc lịch sử đối với riêng thương hiệu VinFast mà còn là cột mốc lịch sử của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam nói chung, khẳng định Việt Nam đã làm chủ và sản xuất thành công những sản phẩm công nghệ cao, đủ khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế…
Đây là lô xe đầu tiên xuất khẩu ra thị trường quốc tế trong số 65.000 đơn đặt hàng xe điện VinFast VF 8 và VF 9 trên toàn cầu để phục vụ khách hàng tại Mỹ. Tiếp đó, những chiếc VinFast VF 8 sẽ tiếp tục chinh phục các thị trường tiếp theo như Canada và châu Âu.
6. Xe BMW chuyển sang lắp ráp
Trong các thương hiệu xe sang tại Việt Nam, ngoại trừ Merdedes-Benz được lắp ráp trong nước, những cái tên còn lại như Audi, BMW, Land Rover, Maserati, Aston Martin, Porsche… đều bán ra thị trường dưới dạng nhập khẩu nguyên chiếc.
Tuy nhiên, sau 3 năm trở thành nhà phân phối chính thức của thương hiệu BMW, Thaco đã quyết định chuyển hướng sang lắp ráp trong nước các dòng xe mang thương hiệu này.
Cụ thể, song song với việc phân phối xe dưới dạng nhập khẩu nguyên chiếc, đơn vị này sẽ đưa vào sản xuất và lắp ráp 4 mẫu xe sang gồm 3-Series, 5-Series, X3 và X5 tại nhà máy ở Chu Lai, Quảng Nam.
Điều này sẽ giúp cho giá bán của các dòng xe BMW có tính cạnh tranh cao hơn và cập nhật các sản phẩm mới nhanh hơn so với trước, đồng thời tạo ra cuộc đua song mã giữa hai thương hiệu hạng sang đến từ Đức.
Tham khảo: Vietnamnet, Báo giao thông
